تأثیر پیش تیمار بذر با باکتری های محرک رشد (pgpr) و سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد، ویژگی های فیزیولوژیکی و طول دوره ی پر شدن دانه ی ذرت

به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بذر با باکتری های محرک رشد و سطوح مختلف کود نیتروژنه بر عملکرد، ویژگی های فیزیولوژیکی و طول دوره پر شدن دانه ذرت، آزمایشی در سال زراعی 1389 در مزرعه ی تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی استان آذربایجان شرقی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل چهار سطح کود نیتروژنه (صفر، 60، 120و 180 کیلوگرم در هکتار( از منبع اوره و بیوپرایمینگ بذر با سویه های مختلف باکتری در سه سطح (باکتری آزوسپریلیوم لیپوفروم استرین of، ازتوباکترکروکوکوم استرین 5 و عدم تلقیح با باکتری به عنوان شاهد) بودند. نتایج نشان داد که کود نیتروژنه و باکتری های محرک رشد تأثیر معنی داری بر روی اکثر صفات مورد بررسی (به جز ارتفاع بلال و تعداد بلال در بوته) داشت. بیوپرایمینگ بذر با باکتری های محرک رشد و افزایش کود نیتروژنه، عملکرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد برگ-های بالای بلال، تعداد برگ در بوته، قطر ساقه، طول بلال، قطر بلال، عمق دانه، وزن بلال، وزن چوب بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن 100 دانه، حجم 100 دانه، وزن بیوماس کل و درصد و محتوی پروتئین دانه افزایش داد. واکنش عملکرد دانه به بیوپرایمینگ بذر با باکتری های محرک رشد و سطوح کود نیتروژنه یکسان نبود. بیشترین عملکرد به مصرف 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تلقیح بذر با آزوسپیریلیوم تعلق داشت. بررسی روند تجمع ماده ی خشک کل در تمامی ترکیب های تیماری نشان داد که تا 37 روز پس از کاشت با سرعت کم و پس از آن تا 97-107 روز با با سرعت زیادی افزایش یافت.از 107 روز پس از کاشت تا مرحله ی رسیدگی به واسطه-ی افزایش پیری برگ ها و کاهش سطح برگ کاهش یافت. بیشترین کارایی مصرف نیتروژن (13/35 کیلوگرم در کیلوگرم) به سطح کودی 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و کمترین آن (37/23 کیلوگرم در کیلوگرم) به سطح کودی 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تعلق داشت. تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد سبب افزایش کارایی مصرف کود نیتروژن نسبت به عدم تلقیح بذر گردید. در بین سطوح مختلف تلقیح بذر با باکتری ها، آزوسپیریلیوم بیشترین کارایی را به خود اختصاص داد. از یک مدل خطی دو تکه ای برای کمی نمودن پارامترهای پر شدن دانه استفاده گردید. تمامی پارامترهای پر شدن دانه به طور معنی داری تحت تأثیر کود نیتروژنه و باکتری-های محرک رشد قرار گرفتند. حداکثر سرعت و طول دوره ی موثر پر شدن دانه در سطوح بالای نیتروژن و کاربرد باکتری های محرک رشد برآورد گردید. مقایسه ی میانگین ها نشان داد که کمترین انتقال مجدد در عملکرد دانه (21/12 درصد) و بیشترین آن (75/17 درصد) به ترتیب در عدم مصرف کود نیتروژن و مصرف 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. دربررسی آزمون های جوانه-زنی بر روی بذرهای برداشتی نشان داد که بیشتر مولفه های جوانه زنی اعم از طول ریشه چه و ساقه چه، وزن ریشه چه و ساقه چه و در بذرهای تولیدی متأثر از باکتری آزوسپیریلیوم در سطوح بالای نیتروژن بیشتر از دیگر ترکیبات تیماری به کار گرفته شده در آزمایش بود. بنابراین به منظور افزایش عملکرد دانه در شرایط اقلیمی تبریز می توان پیشنهاد نمود که پرایمینگ بذر ذرت با آزوسپیریلیوم در سطح کودی 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به کار برده شود.